به گزارش ایل مغان به نقل از پارسینه، اگرچه فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تشکیل کشورهای ارمنستان، آذربایجان و ترکمنستان تهدید بروز درگیری نظامی ایران و شوروی را از میان برداشت اما همواره سبب بروز بحران‌های سیاسی و امنیتی جدید برای ایران شد.

جمهوری اسلامی در سال‌های ۱۳۶۷ الی ۱۳۷۳ با اعزام نیرو به منطقه قره‌باغ نقش مهمی در کمک‌رسانی به نیروهای نظامی ارتش آذربایجان در جنگ با ارمنستان ایفا کرد. اما پس از تغییر در ساختار قدرت آذربایجان، این کشور به یکی از دشمنان منطقه‌ای ایران تبدیل شد. تهدید بروز جنگ با آذربایجان در سال ۱۳۸۰ شمسی و با درگیری نظامی این دو کشور در دریای کاسپین نمایان شد و تا به امروز وجود دارد.

در تاریخ یک مردادماه سال ۱۳۸٠، درحالی‌که نیروی هوایی ارتش یک فروند هواپیمای گشت دریایی پی-۳ اف اوریون خود را از شیراز به تهران منتقل کرده بود تا به‌طور روزانه در دریای کاسپین فعالیت‌های شناورهای آذربایجانی را رصد کند، شناور تحقیقاتی ژئوفیزیک-۳ متعلق به شرکت بریتیش پترولیوم به همراه یک شناور تحقیقاتی آذربایجانی به نام «علی‌اف حاجی‌اف» وارد آب‌های سرزمینی ایران شدند تا به جست‌وجوی نفت در این میادین نفتی بپردازند. این اولین بار نبود که چنین تعرضی از سوی این کشور صورت می گرفت. پیش از این نیز تعرض به حریم آبی ایران در سال ۱۳۷۹ اتفاق افتاده بود.

این دو شناور توسط نیروی دریایی آذربایجان با استفاده از یک شناور موشک‌انداز اوزا ۲ و یک ناو پاسور کلاس پتیا مورد حفاظت واقع می‌شدند. متعاقباً نیروی دریایی آذربایجان به مقابله با شناور حمزه نیروی دریایی ارتش پرداخته و در آسمان نیز دو فروند جنگنده ره‌گیر میگ ۲۵ پی دی نیروی هوایی این کشور پس از پرواز از پایگاه هوایی ناسوسنایا واقع در غرب باکو به ره‌گیری هواپیمای گشت دریایی نیروی هوایی ایران پرداخته و آن را مجبور به پرواز به سمت پایگاه خود کردند.

در پاسخ به این اقدامات، نیروی هوایی ارتش با استفاده از یک فروند جنگنده ره‌گیر اف-۱۴ آ تامکت که در یک نقطه ایستایی در جنوب دریای کاسپین پرواز می‌کرد به انجام قفل راداری بر روی دو فروند ره‌گیر آذربایجانی پرداخته و آن‌ها را مجبور به ترک منطقه کرد. متعاقباً هواپیمای پی-۳ اف گشت دریایی نیروی هوایی از گزند فرود اجباری در باکو نجات یافت.

جهت مقابله با نیروی دریایی آذربایجان، پایگاه سوم شکاری تاکتیکی نوژه واقع در نزدیکی شهر همدان، دو فروند جنگنده بمب‌افکن همه‌منظوره اف-۴ ئی فانتوم ۲ به پرواز درآورد. هر دو جنگنده مجهز به موشک‌های هوا به سطح ماوریک بودند تا در صورت لزوم علیه ناو محافظ یا پاسور کلاس پتیا و یک فروند شناور موشک‌انداز اوزا ۲ نیروی دریایی آذربایجان نمایند. به این ترتیب تجاوز دو فروند میگ ۲۵ به مرزهای ایران ناکام ماند.

این دو جنگنده پس از سوخت‌گیری از یک فروند هواپیمای سوخت‌رسان بوئینگ ۷۰۷-۳ جِ ۹ سی نیروی هوایی ارتش که از فرودگاه مهرآباد به پرواز درآمده بود به مدت دو ساعت برفراز کشتی‌های جنگی و کشتی‌های تحقیقاتی آذربایجانی پرواز کردند و درنهایت آن‌ها را مجبور به ترک منطقه کردند.

ساعاتی پس از این واقعه، نخست‌وزیر آذربایجان، آرتور راضی‌زاده، سفیر ایران را به دفتر خود فراخواند و مراتب اعتراض دولتش به دولت ایران را اعلام کرد. یک روز پس از آن، سخنگوی وزیر امور خارجه ایران، حمیدرضا آصفی در پاسخ به اعتراض آذربایجان اعلام کرد: «ما از شکوائیه آذربایجان رد رابطه با اقدامات قانونی‌ای که در راستای حفاظت از حقوقمان در دریای کاسپین انجام دادیم متعجبیم.» در پاسخ به این بیانیه، وزیر امور خارجه آذربایجان نیز اعلام کرد که کشورش قصد آغاز جنگ با ایران را ندارد اما برای حافظت از منافع کشورش پافشاری خواهد کرد.